Платон Ойунский. Ньургун Баатыр. /Саха элиниҥ баатырлык эпозы – олонхо./ Россия Федерацияныҥ Юнеск – Горно-Алтайск, Чӱмдӱ бичик кепке базар «Алтын-Туу» деп Байзыҥ-Јурт, 2020.- 456 с.  Тираж 500

Тӱрк калыктардыҥ кай чӧрчӧктӧри кӧгӱс байлыгыла, мифологиялык тӧзӧлгӧзиле, јаҥжыккан чӱмдемел эп-аргазыла колболу. Якут калыктыҥ олонхозын шиҥдеген билимчи И.В. Пухов ло алтай кай чӧрчӧклӧ иштеген С.С. Суразаков алтай ла якут калыктыҥ кай чӧрчӧктӧринде тӱҥей сюжеттерин, сӱр кеберлерин темдектеп кӧргӱскен.

2017 јылда «Бичик» деп басмада якут тилле «Маадай Кара» кепке базылып чыккан. 2020 јылда алтай тилле Платон Ойунскийдиҥ «Ньургун Баатыр» деп саха элиниҥ баатырлык эпозы кепке базылды. Саха элдиҥ тилине ле алтай тилге кай чӧрчӧктӧр орус тилге кӧчӱрген чӱмдемелдерге тайанып, бӱдӱрилген.

Бу кӧчӱриш иште орус тил јаан камаанын јетирет, калыктар ортодо кӧгӱс байлыктыҥ «қӱри» деп айдарга јараар.

Олонхо – якуттардыҥ јебрен эпозы. «Нюргун Боотур Стремительный» деп олонхоны бичип алган Платон Алексеевич Ойунский (10.11.1893 – 31.10.1939) ады јарлу поэт болгон, совет ӧйдиҥ баштапкы якут билимчилериниҥ тоозында, филолог, этнограф, фольклорчы, литературовед.

«Нюргун Боотур Стремительный» – якут олонхолордыҥ ортозында эҥ ле талдамазы ла јарлузы. П.А. Ойунский бичигениле бу олонхо эҥ толо бӱдӱмдӱ. Бу олонхоныҥ марын, јаҥжыккан чӱмдемел эп-аргаларын, јебрен тилин, мифологиялык тӧзӧлгӧзин ле сӱр-кеберлерин Ойунский кубултпай, калыкта ол канайып кожоҥдолып турган, ол ло бӱдӱмиле берип салган.

П.А. Ойунский бу олонхоны тирӱ бӱдӱмиле угуп, эс-бажына салып алганын бичиген.

1975 јылда «Нюргун Боотур Стремительный» деп олонхоны орус тилге ады-чуузы јарлу поэт ле кӧчӱреечи В.В. Державин кӧчӱрген. Олонхоны кӧчӱрердеҥ озо В.В. Державин якуттардыҥ тӱӱкизи, этнографиязы ла мифологиязы керегинде кычырып, эпостыҥ ла фольклордыҥ кӧчӱриштерин шиҥдеген. Оныҥ кӧчӱрижи олонхоныҥ кӧгӱс байлыгын ла сӱр-кеберлерин чындык ла чокым кӧргӱзет. Тексттиҥ марын чебер артыргызып, ол орус тилле чӱмдемелдиҥ поэтикалык системазын олонхого келиштире берет.

Бу саха элиниҥ олонхозын орус тилдеҥ алтай тилге журналист Борис Кортин кӧчӱрген.

Кӱндӱлӱ кычыраачылар, слерге бу алтай тилле чыккан олонхо јаан сый.